Je zult begrijpen dat ik diep onder de indruk ben. Wat heb je veel meegemaakt in die jaren, ook zelf nog twee maal een spannende opname en behandeling hebt ondergaan. Geen vraag hoe je dat overleeft, want je móet overleven, zolang je kind (nog) leeft, en dan laat ik de onachtzaamheid van je kerkenraad nu maar achterwege – heel ernstig natuurlijk, daar wil je en kun je daarna niet langer mee verder. Hoe gelukkig dat je in die zware jaren tegenover je huis zulke lieve vrienden had.

Het was voor Nienke niet te bevatten dat ze haar leven veel te vroeg zou moeten loslaten, en voor jou dat je haar uit je leven zou verliezen. Wat een pijnlijke weg zijn jullie gegaan, en ik bewonder je dat je de kracht hebt gevonden daarover in dit boekje te schrijven, een levend voorbeeld van hoe de medische wereld kan blunderen, en ook hoe liefde, vriendschap en collegialiteit uit de kleine en grote kring om Nienke heen voor haar van betekenis werden om tenslotte haar levenseinde te aanvaarden. Jouw rol in dit alles – dat diepe verdriet en die kracht onderweg om haar zo goed mogelijk te begeleiden, jullie beiden zoekend naar inhoud en vorm om de kerkdienst ‘die jij nodig had’ en het afscheid zoals Nienke dat ‘zo typisch Nienke’ wilde meemaken – de bijlagen in je boek spreken ervan, voor allen die lezen overtuigend en troostend.

Ik ben blij dat ik je boek heb gelezen, en ik hoop voor je dat je in de rust van je emeritaat weer voldoening en kwaliteit van leven zult ervaren, je beroep/ambt op de zondagen, uitdagingen van onderzoek, de hartelijkheid van collegialiteit en vriendschap, en vooral ook het leven in je gezin met je dochter en schoonzoon en hun kinderen – in liefde en dankbaarheid Nienke daarin in gedachtenis, en ja, ook telkens weer in gemis.
Mooi dat je je boek opdraagt aan je kleinkinderen: dat zij later zullen weten hoe hun oma moeder was van Nienke en Marieke in die bewogen periode van ziekte en verlies. We zullen nooit weten hoe onze kleinkinderen met onze geschiedenis verdergaan als zij volwassen zijn, maar in je inleiding vraag je ze solidair te zijn met ernstig zieken en het met hen op hun weg vol te houden – en je geeft ze daarbij in gedachten mee het bidprentje van Nienke, met dat bijzondere gedicht van Jozef Belder (vgl. Job ): in hun eenzaamheid, hun weg met al die vragen te moeten gaan. Je leefde zelf dat leven.
En verder zullen je kleinkinderen vast ook een blije en vrolijke oma hebben, want je weet ook hoe dankbaarheid je gaande houdt.

Ik heb uw boek afgelopen donderdag ontvangen en ik heb zojuist de laatste pagina’s gelezen. Het was natuurlijk wel mogelijk om het boek in 24 uur te lezen, maar daarvoor was het mij te heftig. Ik moest het boek af en toe wegleggen om bij te komen van al het verdriet, de pijn en de machteloosheid. Ik heb af en toe flink zitten janken tijdens het lezen.
Ik heb in een recensie gelezen dat het een “afstandelijk” boek zou zijn en dat er vooral veel data in zouden staan. Dat van die data klopt wel, omdat het boek volgens mij gebaseerd is op uw dagboekaantekeningen. Afstandelijk vind ik het echter geenszins. De ondertitel is niet voor niets “Het verhaal van Nienke”. Het lijkt daarom nooit uw bedoeling geweest te zijn om uw gevoelens op de voorgrond te plaatsen en daarmee het verhaal van Nienke meer opzij te schuiven. Misschien had de lezer die dat schreef meer verwacht dat u meer over uw eigen gevoelens geschreven zou hebben. Ik weet dat u veel troost ontleent aan het geloof, maar dat dat niet betekent dat u niet zelf ook ontzettend veel verdriet heeft gehad (en nog heeft) om Nienke’s lijdensweg, die ook nog eens gedeeltelijk samenviel met uw eigen gezondheidsproblemen.

Ik heb Nienke maar een paar keer gezien en nauwelijks gesproken, en dat was allemaal minstens 17-18 jaar geleden. Ik herkende wel veel van het beeld dat ik van Nienke had in het boek. Knap, intelligent, liefhebber van Italiaanse muziek (destijds vooral Laura Pausini)
Het is onvoorstelbaar wat ze heeft meegemaakt. Dat de artsen het zo lang op “psychisch” hebben gegooid (dat is een mode-trend. Als (huis)artsen niet weten wat er aan de hand is (wat vaak het geval is), roepen ze al snel dat het psychisch is, zodat ze het af kunnen schuiven). Ik kan me voorstellen dat hoofdpijn met overgeven snel als migraine gezien wordt, helemaal als het met een aura gepaard gaat, maar de omschrijving van haar aanvallen doen helemaal NIET psychisch aan (ik heb psychologie gestudeerd).
U schrijft ook over Nienke in vergelijking met Job, maar ik vroeg me af of u zichzelf niet Job heeft gevoeld na het verlies van eerst Jeroen en vervolgens Nienke. Natuurlijk heeft u Marieke nog en twee geweldige kleinkinderen, maar het is niet niets wat u heeft meegemaakt.
Nienke had alle reden om zich af te vragen “waarom ik?”, maar dat geldt natuurlijk ook voor u. Inmiddels heeft “die God van u” (zoals Nienke dat formuleerde) u al twee kinderen afgenomen. En dat heeft u absoluut niet verdiend. Als de kans dat iemand een pineoblastoma krijgt al zoveel malen kleiner is dan het winnen van de staatloterij, hoe klein is dan de kans dat een moeder twee kinderen verliest? Als er inderdaad een God is die dat allemaal beslist, is het wel een buitengewoon wrede God.
Ik vind het mooi en dapper om te lezen hoe Nienke op haar eigen wijze (en eigenwijze) is omgegaan met haar ziekte en haar dood.

Het boek is indrukwekkend en aangrijpend, en geschreven in een stijl die plezierig leest (ondanks het onderwerp).

een schoolvriend van vroeger

Mevrouw, met ontsteltenis las ik het artikel in Margriet. Wat een pijn en verdriet voor U samen.
Mijn dochter is enige jaren geleden in het UMC opgenomen wegens “psychische klachten”. Naar jaren medicijngebruik en therapien kreeg zij een conversistoornis, dat wil zeggen: totale uitval. Naar opname (ook in de Eikenboom) werd geconstateerd dat zij nooit psychisch ziek is geweest. En ook , net als bij U liet de psychiater wekenlang niets van zich horen. Pas naar dat ik er op stond dat er nog eenmaal kontakt moest zijn belde zij terug !!!!!!!! Naar een laatste gesprek met mijn dochter zij zij dat zij steeds weer zo zou handelen, dus geen excuus voor alle verloren jaren!!!!!!! Mijn dochter moet haar leven weer opbouwen, gelukkig begint zij weer op de been te komen, maar het is nog zwaar naar een diagnose schitzofrenie !!!!!!!
Ik wens U heel veel sterkte in het verwerkingsproces, een kind verliezen is verschrikkelijk.

Regelmatig type ik op Google de zoekopdracht “Pineoblastoom” in omdat onze jongste zoon (nu 9) vorig jaar maart de diagnose pineoblastoom heeft gekregen. Vandaag deed ik dat weer en kwam voor het eerst de link naar http://ze-dachten-dat-het-psychisch-was.nl/ tegen. Ik ben erg onder de indruk van dit verhaal. Ik weet nog niet of ik het boek kan/wil lezen, misschien later. Met onze zoon gaat het gelukkig goed. Hij heeft een zwaar behandelingstraject achter de rug en de eerste MRI, twee weken geleden, een half jaar na de behandeling, was goed. Maar we weten ook dat we er nog niet zijn. Wij hebben geluk, we hebben “maar” vier weken hoeven aanmodderen voor erkend werd dat er misschien toch wel iets ergers aan de hand was dan een griepje of migraine en er actie ondernomen werd. We waren er dus op tijd bij, geen uitzaaiïngen. Als ik het verhaal van Nienke hoor mogen wij van “geluk” spreken.
Sterkte met het gemis van haar!

In Oktober 1997 kreeg ik mijn eerste baan. Mijn werkzaamheden verrichtte ik bij Rabofacet. Nadat ik daar ongeveer een half jaar daar gewerkt had kwam Nienke, en mij viel de taak ten deel haar in te werken – ik was, zoals ze noemden, haar “mentor” (al had dat niet veel om het lijf).
Ik vond Nienke een bijzonder mooi mens, en ze was, merkte ik al snel, ook erg slim, dus mijn bescheiden taak viel mij licht.
Misschien moet ik een beetje preciezer zijn als ik schrijf “mooi”. Nienke was mooi, ja, ze was – ik ben niet blind – een prachtige vrouw om te zien.
Maar haar uiterlijke schoonheid schoot toch wel een beetje te kort in vergelijking bij haar andere kwaliteiten.
Zij moest vaak lachen om mijn grappen (een eigenschap die ik bovenal waardeer in mensen), ze had, zoals ik al vermelde, een uiterst scherp verstand, ze was grappig, aardig, interessant, en ze had een aanstekelijke lach.
Ik geloof dat Nienke mij ook aardig vond, en dat het dus zogezegd klikte.
Soms denk ik wel eens dat onze achtergronden daar ook een rol gespeeld hebben. Mijn vader was weliswaar geen predikant, maar dan toch wel een gereformeerde conrector.
Als ik me niet bedrieg zijn we (Nienke, Ingrid, mijn toenmalige vriendin – nu mijn vrouw, en ik) een keer zijn wezen rollerskaten in de pauze, of na het werk.
Ook bracht ik een paar keer na een late dienst met de auto naar huis in Utrecht.

Een paar weken geleden droomde ik over haar, en ik dacht haar eens op te sporen op het internet. Toen las ik van de rampspoed die u en Nienke getroffen heeft.
Het spijt me zo vreselijk voor u en Nienke.

Ik hoop dat u het niet erg vindt dat ik u het volgende schrijf. Het is nochtans een voorbeeld bij uitstek van hoe ik Nienke ken.
Nienke zat weleens te tobben over haar toenmalige vriend (het enige dat ik me nog herinner van hem is dat hij een snelle Subaru had). Ze twijfelde, meen ik, of hij wel de juiste voor haar was. “Hoe ziet jouw ideale man er dan uit?”, vroeg ik.
“Nou,” zei Nienke, “hij hoeft niet mooi te zijn. Absoluut niet: hij zou er uit kunnen zien als jij.”. Ze bedoelde dit – voor een keer – niet als grap maar het was serieus bedoeld. Op dat moment keek ik er wel een beetje raar van op, maar later dacht ik: “schitterend: een compliment verpakt in een belediging”.

Graag wil ik zeggen dat ik met grote ontroering en respect uw boek over Nienke gelezen heb. Mijn man kwam vorige week terug van een afspraak met een bekende van vroeger en gaf aan dat hij gehoord had dat u een boek over Nienke geschreven had; we hebben het direct besteld. Raymond heeft vaak over Nienke gesproken, ze heeft veel indruk op hem gemaakt. Ze hebben 2 jaar samengewoond in Maastricht. Hij vond haar een een bijzonder, mooi, intelligent, humoristisch, apart en soms ook moeilijk meisje. Na haar zijn er nog een paar relaties geweest, maar Nienke is toch wel een bijzonder verhaal, ze hebben blijkbaar veel samen meegemaakt. Ook heeft hij me verteld dat hij destijds gehoord had dat ze zo ziek was, en niet goed wist hoe daarop te reageren.

Hij heeft het boek nog niet gelezen, vindt het nog wat lastig, denk ik, de foto was ook confronterend. Het boek lezende, herkende ik veel van de persoonlijkheid van Nienke zoals getypereerd door Raymond. Maar wat me speciaal is bijgebleven is haar ongelofelijk sterk karakter en doorzettingsvermogen, heel bijzonder. In dat kader past ook de opmerking: de appel van niet ver van de boom. Want de manier waarop u met alle tegenslagen omgaat is ook zeer sterk te noemen.
Ik wil u dan ook complimenteren met het boek, dit is een prachtige liefdesuiting aan uw dochter. Ik wens u na al dit leed, heel veel geluk en gezondheid met uzelf en Marieke en uw kleinkinderen.

We vonden het ontroerend en mooi geschreven. Wanneer je het boek uit hebt , krijg je het gevoel dat haar leven zo goed en zorgvuldig is afgesloten hier op aarde. Zij mag nu uitrusten.

We hebben je boek gelezen en waren daar erg van onder de indruk. En wel om een aantal redenen:
-wat een lijden Nienke heeft ondergaan en hoe knap ze daar mee om is gegaan: indrukwekkend
-idem voor jezelf en hoe je dat hebt verwoord, zonder rancuneus te worden.

Ik vond het een aangrijpend en eerlijk en ook knap in bedwang gehouden boek. Want ik vermoed dat er nog veel meer te zeggen is na alles wat jullie hebben meegemaakt. Hoe vreemd wordt de wereld en hoe vreemd wordt het voor jezelf en hoe hou je dan jezelf staande en hoe houd je elkaar vast en hoe hou je het vol in geloof en ongeloof. En het blijft altijd bij je – denk ik – als een wond die nooit meer helemaal geneest.

Recent je boek over je dochter ‘ontdekt’ en uiteraard gelezen. Verbijsterend wat Nienke en jij hebben doorstaan (en dan de horkerige opstelling van de kerkvoogden). Je boek is een prachtig monument voor je veel te vroeg overleden dochter. Knap verwoord.